Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka zapewniają opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym:

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z dniem uzyskania przez dziecko pełnoletności bądź ukończenia szkoły, którą dziecko rozpoczęło przez 18 rokiem życia, chyba że wcześniej powróciło ono do rodziny biologicznej lub zostanie umieszczone w rodzinie adopcyjnej. Jednakże osoba, która osiągnęła pełnoletność w pieczy zastępczej, może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, za zgodą tej rodziny, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia, jeżeli uczy się.

Formy pieczy zastępczej

Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

 

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka są obowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Szkolenia kandydatów na rodzinę zastępczą odbywają się zgodnie z zatwierdzonymi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej programami szkoleń, których celem jest zapoznanie kandydatów  z zasadami funkcjonowania rodzin zastępczych, typowymi problemami związanymi z pieczą zastępczą czy sposobami radzenia sobie z nimi. Szkolenie przygotowuje kandydatów do sprawowania opieki i wychowania dzieci, zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych i kompensacji opóźnień, wspierania więzi dziecka z rodziną naturalną, zapewnienia dziecku nawiązania bezpiecznych, pozytywnych i trwałych więzi. Szkolenie obejmuje elementy prawa rodzinnego, w zakresie praw dziecka, wybrane elementy pedagogiki, psychologii rozwojowej i wychowawczej, wiedzę i umiejętności rozpoznania i oceny sytuacji rodzinnej dziecka, podstawową wiedzę o uzależnieniach oraz informacje o zadaniach i kompetencjach centrum pomocy rodzinie.

 

• Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 135 z późn. zm.):

1. Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania (660,00 zł – spokrewnione rodziny, 1.000,00 zł – niezawodowe i zawodowe rodziny oraz rodzinne domy dziecka), przy czym wysokość świadczenia jest pomniejszona o kwotę nie wyższą niż 50% dochodu dziecka, nie więcej jednak niż o 80% tej kwoty – art. 80 ust.1.
2. Za dochód dziecka uważa się otrzymywane alimenty, rentę rodzinną oraz uposażenie rodzinne –
   art. 80 ust. 3.
3. Zmiany wysokości dochodu dziecka w okresie pobierania świadczenia nie wpływają na jego wysokość, jeżeli łącznie nie przekroczyły 10% dochodu dziecka uwzględnianego przy ustalaniu jego wysokości.
   W przypadku, gdy zmiany wysokości dochodu dziecka przekroczą 10% dochodu dziecka uwzględnianego przy ustalaniu wysokości świadczenia, rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka informuje o zmianie wysokości dochodu dziecka organ przyznający świadczenie –
   art. 80 ust. 4 i 5.
4. Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka – art. 81 ust. 1.
5. Zawodowej rodzinie zastępczej na dziecko umieszczone na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich przysługuje dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka – art. 81 ust. 2.
6. W przypadku gdy rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka nie ponosi kosztów utrzymania dziecka w związku z jego pobytem w domu pomocy społecznej, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę otrzymuje świadczenie
   w wysokości nie niższej niż 20% przyznanego świadczenia – art. 87 ust. 2.
7. W przypadku gdy świadczenie oraz dodatki przysługują rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka za niepełny miesiąc kalendarzowy, świadczenia oraz dodatki wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do liczby dni pobytu dziecka w danym miesiącu kalendarzowym – art. 87 ust. 4.
8. Osoby otrzymujące świadczenia i dodatki są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie pieniężne, o każdej zmianie ich sytuacji osobistej, dochodowej, i majątkowej, która ma wpływ na prawo do tych świadczeń – art. 89.
9. Nienależnie pobrane świadczenia pieniężne podlegają zwrotowi łącznie z ustawowymi odsetkami przez osobę, która je pobrała – art. 92 ust. 1.
10. Za nienależnie pobrane świadczenie pieniężne uważa się świadczenia:
    • Wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia pieniężnego w całości lub w części;
    • Przyznane lub wypłacone w przypadku świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia;
    • Wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznającej świadczenie pieniężne albo w wyniku wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą to świadczenie i odmówiono prawa do tego świadczenia –
      art. 92 ust. 2.
11. Nienależności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.